Rachunki uśpione
Z dniem 1 lipca 2016 roku weszła w życie istotna nowelizacja Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe (Dz. U. z 2015 r., poz. 128 ze zm.). Od teraz spadkobiercy z łatwością uzyskają informację na temat tego, czy oraz w jakich bankach spadkodawca posiadał rachunki. Uzyskają zatem wiedzę o wszystkich rachunkach bankowych spadkodawcy.
W celu pozyskania takiej wiedzy, spadkobierca będzie mógł udać się do dowolnego banku lub SKOK-u, gdzie niezwłocznie (ale nie później niż w terminie 3 dni roboczych od dnia otrzymania zapytania) zostaną mu udzielone wyczerpujące informacje. Zbiorcza informacja może być dostarczona odpłatnie, przy czym opłata nie może być wyższa niż koszt wygenerowania takiej informacji.
Wspomniana nowelizacja zobowiązuje banki do prowadzenia Centralnej Informacji o Rachunkach. Baza ta będzie zawierała m.in. informacje o:
- rachunkach bankowych danej osoby (a także o rachunkach wspólnych, ale bez wskazania danych współposiadacza),
- rachunkach bankowych wygasłych z powodu braku aktywności posiadacza rachunku,
- rachunkach bankowych prowadzonych w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych.
Co istotne, w zbiorczej informacji nie dowiemy się jaki jest stan danego rachunku spadkodawcy. Tego będzie można się dowiedzieć dopiero w placówce konkretnego banku.
Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci
Aktualnie posiadacz rachunku bankowego może polecić bankowi, aby w razie swojej śmierci bank dokonał wskazanym uprzednio przez zmarłego osobom wypłaty pieniędzy z rachunku (art. 56 Prawa bankowego).
Osobami, które po śmierci posiadacza rachunku mogą otrzymać wypłatę pieniędzy, są: małżonek, wstępni (rodzice, dziadkowie), zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki) oraz rodzeństwo. Do wypłacenia przez bank pieniędzy wystarczający jest akt zgonu właściciela rachunku (nie jest zatem konieczne przeprowadzenie postępowania spadkowego). Kwota, która może zostać w tym przypadku wypłacona, nie może być wyższa niż dwudziestokrotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszane przez Prezesa GUS za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku, czyli na dzień dzisiejszy nie może przekroczyć kwoty 83 282 zł, niezależnie od liczby osób uprawnionych.
Kwota ta nie wchodzi do spadku po posiadaczu rachunku.
Nowelizacja Prawa bankowego nakłada na bank obowiązek poinformowania posiadacza rachunku o możliwości wydania przez niego dyspozycji wkładem na wypadek śmierci. Informacja ta ma być przekazywana przy zakładaniu rachunku bankowego. Nadto, nowym obowiązkiem banku będzie konieczność poinformowania uprawnionych osób o możliwości wypłaty określonej kwoty. Bank będzie miał taki obowiązek wykonać niezwłocznie po tym, jak poweźmie informację o śmierci posiadacza rachunku.
Rozwiązanie to ma na celu zmianę obecnego postępowania banków, które nie informują klientów o możliwości udzielenia dyspozycji wkładem na wypadek śmierci.
Zmiany należy ocenić pozytywnie. Jak wynika z szacunków, na uśpionych kontach bankowych może znajdować się nawet kilkanaście miliardów złotych.
Adwokat Grzegorz Mania